غزل شماره ۲۷۵ حافظ: صوفی گلی بچین و مرقع به خار بخش
متن غزل شماره ۲۷۵ حافظ
سوفی یک گل می چیند و یک خار می دهد
وین زهد خشک را به می لطیف تبدیل می کند
شست بالا و پایین در آهنگ ژنگ نا
التسبیح، تیلسان به مای، و مجسر بخش
زاهدانی که نه شاهد می خرند و نه حجاب
در دایره چمن نسیم بهاری
راه شراب خواری من، میر اشگان
خونم را به چاه زنخدان بده
پروردگارا، بنده مرا هرگاه گناهی کرد ببخش
شراب داستان بر لبان جویبار بخش است
ای کسانی که راه شرب مورد نظر را می پیمایید
به من خاک بر زین دریای قطرات بده
ممنون که چشمات صورتت را ندید
ما را از رحمت و مغفرت خداوند عطا فرما
بگذار ساقی صبح چو شاه بنوشد
طلا را به حافظ جوان زنده دار بده
معنا و تفسیر غزل الحافظ شماره ۲۷۵
آیه اول
سوفی یک گل می چیند و یک خار می دهد
وین زهد خشک را به می لطیف تبدیل می کند
ای زاهد، زیبایی گلستان را به چنگ آور، خرقه وصله دار خود را بیفکن و به دست خار بسپار و این سرزمین مقدس را برای شراب خوب رها کن.
✦✦✦✦
بیت دوم
شست بالا و پایین در آهنگ ژنگ نا
تسبیح و تیلسان را به مای و مجسر بخش بدهید
این سخنان کفرآمیز را بکش و با نوای چنگ خودنمایی کن و تسبیح و جامه خود را در راه شراب و شرابخواران خرج کن.
✦✦✦✦
آیه سه
زاهدانی که نه شاهد می خرند و نه حجاب
در دایره چمن نسیم بهاری
اقلام مقدسی را که یک عاشق یا ساقی نمیخرد، در جمع دوستان در چمنزار بیاورید و نسیم بهاری را از بین ببرید.
✦✦✦✦
آیه چهار
راه شراب خواری من، میر اشگان
خونم را به چاه زنخدان بده
شراب سرخ لعل فام مرا به بیراهه کشانده و هلاک کرده، ای سرور عاشقان، خونم را برای زنخدان محبوبم حفظ کن.
✦✦✦✦
آیه پنج
پروردگارا، بنده ام را هرگاه گناه کرد ببخش
شراب داستان بر لبان جویبار بخش است
خدایا من در بهار از گناه شراب خواری و گناه شراب خواری مردم، پس مرا ببخش که با برنج در کنار رودخانه ایستاده ام.
✦✦✦✦
آیه شش
ای کسانی که راه شرب مورد نظر را می پیمایید
زین دریا، خاک را به من بده
ای کسانی که به مقصد و مقصود رسیده اید، قطره ای از این دریا به من بدهید.
✦✦✦✦
بیت هفتم
ممنون که چشمات صورتت را ندید
ما را از رحمت و مغفرت خداوند عطا فرما
سپاس که چشمت به چهره های زیبا نیفتاد و عاشق و شیفته نبودی، پس ما را به رحمت و لطف خدا بسپار و ما را ببخش.
✦✦✦✦
آیه هشتم
بگذار ساقی صبح چو شاه بنوشد
طلا را به حافظ جوان زنده دار بده
منبع: تفسیر الجلالی بر حافظ.