غزل شماره ۱۴۴ حافظ: به سر جام جم آن گه نظر توانی کرد

معنا و تفسیر غزل حافظ شماره 144

آیه اول

او در مورد سر جام جم اظهار نظر شدیدی کرد
هر که زمین را کند می تواند ببیند

آن وقت می توانی به جام جم نگاه کنی یا به عبارتی وقتی می توانی به راز قدیمی دلت پی ببری وقتی غبار میله عشق چشمت را می سازد. جام جم آینه ای بود که جمشید چهارمین پادشاه پشدادی با نصیحت حکیمان اختراع کرد و در آن اسرار جهان را دید. اما در اینجا منظور قلب صوفی است که همه حوادث هستی را می داند.

✦✦✦✦

بیت دوم

زیر طاق سیفار غمگین مباش
با این آهنگ غم دل غلبه کرد

لحظه ای از عمرت را بدون نسیم شراب و آواز رامشگر سپری نکن که زیر این سقف بهشت، تنها یک آهنگ دلنشین می تواند غم را از دلت بزداید.

✦✦✦✦

آیه سه

گل مراد در آن مکان حجاب را باز خواهد کرد
چو نسیم سحر طوانی خدمت کی میکنی

گل آرزوی شما در نقطه ای می شکفد و می شکفد. یعنی زمانی به آرزوهایت می رسی که در خدمت مای و مطرب باشی و چون نسیم صبح برای آبادانی آنها تلاش کنی.

✦✦✦✦

آیه چهار

یک گدا در بار یک جن گیر
اگر این کار را انجام دهید، می توانید این کار را انجام دهید

نشستن درب میخانه اکسیر عشق شگفت انگیزی است و اگر این کار را بکنید می توانید خاک بی ارزش را به طلا تبدیل کنید. اکسیر ماده ای است که کیمیاگران به دنبال تبدیل فلزات گرانبها مانند مس به طلا بودند.

✦✦✦✦

آیه پنج

شما نه قدم از عشق جلوتر هستید
می توانید از این سفر سود ببرید

به نیت قدم گذاشتن در راه و سفر عشق، قدمی به جلو بردارید، زیرا اگر بتوانید این سفر را طی کنید، سود زیادی خواهید داشت.

✦✦✦✦

آیه شش

شما به طبیعت نمی روید
از کجا رد شدی؟

شما که نمی توانید از این دنیای مادی خارج شوید، چگونه می توانید به دنیای معنا راه پیدا کنید؟ یعنی برای رسیدن به معنویت ابتدا باید از علاقه خود به مادیات دست بکشید.

✦✦✦✦

بیت هفتم

جمال یار حجاب و حجاب ندارد
تا جایی که می توانید گرد و غبار بگذارید

بر چهره معشوق حجاب و حجابی نیست. این تو هستی که باید غبار و کثیفی را از چشمانت پاک کنی تا به او نگاه کنی.

✦✦✦✦

آیه هشتم

بیا راه حل این است که حضور داشته باشی و کارها را مرتب کنی
او به لطف مردم النظر توانست این کار را انجام دهد

عجله کنید زیرا تنها به لطف کارشناسان راه لذت حضور و چیدمان را خواهید یافت.

✦✦✦✦

آیه نهم

اما شما یک عاشق و یک غنیمت می خواهید
حرص که می توانست کار دیگری بکند

اما تا زمانی که حاضرید لب های معشوق خود را ببوسید و یک لیوان شراب بنوشید، انتظار نداشته باشید که قادر به انجام کار دیگری باشید.

✦✦✦✦

آیه ده

دلا زد نور یک دایرکتوری تبلیغاتی است
چو شاما توانست با خنده سرش را رها کند

ای دل، اگر به نور هدایت پی بردی، می توانی سرت را همچون شمع شادی عرضه کنی.

✦✦✦✦

آیه یازده

اگر این نصیحت شاهانه را بشنوی حافظ
او توانست از راه حقیقت عبور کند

ای حافظ اگر به این پند و اندرز ارزشمند گوش کنی می توانی از جاده اصلی برای رسیدن به حقیقت عبور کنی.