حلقه‌های باشکوه زحل به زودی ناپدید می‌شوند!

همشهری آنلاین – یکتا فراهانی: در قرن هفدهم، ستاره‌شناس ایتالیایی، گالیله، برای اولین‌بار زحل را از طریق تلسکوپ باستانی خود شناسایی کرد. او ظاهر سیاره را با داشتن «گوش» به دلیل محدودیت‌های دستگاه خود مقایسه کرده بود.

در واقع می‌توان گفت کار مجدانه دانشمندانی مانند گالیله، پایه و اساس توانایی امروزی ما برای کاوش شگفتی‌های باورنکردنی جهان را تشکیل داده است.

کاوش اجرام آسمانی

در طول سال‌ها، پیشرفت‌ها در فناوری و تکنیک‌های نوآورانه، اخترشناسانی مانند دکتر لوسی جونز از مرکز معتبر اخترفیزیک هاروارد – اسمیت سونیان (CfA) را قادر ساخته است تا عمیق‌تر معماهای اطراف اجرام آسمانی کاوش کنند.

آنها از طریق تحقیقات و مشاهدات پیشرفته، اسرار پیچیده حلقه‌های زحل را کشف و ترکیب آن‌ها و فرآیندهای پویایی که آنها را شکل می‌دهند، آشکار کرده‌اند.

بیشتر بخوانید:

• آشنایی با سیاره کیوان (زحل)

• رونمایی از بزرگترین شهاب سنگ ایران تا پایان سال | تصاویر

حلقه‌های زحل، شیب‌محوری و مدار خورشیدی

یک رویداد کیهانی با نزدیک‌شدن سریع و مهم به‌زودی دیدگاه ما را نسبت به این سیاره باشکوه تغییر خواهد داد. در مارس ۲۰۲۵، حلقه‌های باشکوه زحل برای رصدگران زمینی نامرئی خواهند شد.

این پدیده به دلیل شیب منحصربه‌فرد محور زحل رخ می‌دهد که حلقه‌ها را در لبه دید ما قرار می‌دهد.

به گزارش سایت earth محور زحل مانند زمین کج است. نیمی از سال خود، این سیاره حلقه‌دار به سمت خورشید متمایل می‌شود و بالای حلقه‌های خود را روشن می‌کند. برای نیمه دیگر نیز به عقب متمایل می‌شود و خورشید به قطب جنوبی زحل و پایین حلقه‌ها می‌تابد.

اعتدال

جالب اینجاست که دو زمان کوتاه در طول مدار زحل وجود دارد که لبه حلقه به طور مستقیم به سمت خورشید است. این رویداد که به‌عنوان اعتدال شناخته می‌شود، برای مدت کوتاهی به هر دو نیمکره شمالی و جنوبی زحل مقداری نور خورشید برابر می‌دهد.
خوشبختانه، این یک تغییر دائمی نیست. بلکه یک رویداد زودگذر کیهانی است که هر ۲۹.۵ سال یک‌بار تکرار می‌شود، یعنی مدت زمانی که زحل به‌دور خورشید می‌چرخد. پس از مارس ۲۰۲۵، شیب‌محوری زحل حلقه‌ها را دوباره نمایان می‌کند، سپس دوباره در نوامبر ۲۰۲۵ ناپدید می‌شود.

انحراف محوری زحل

انحراف محوری زحل، یعنی زاویه‌ای که محور آن در مقایسه با مدارش به‌دور خورشید متمایل است، حدود ۲۷ درجه است. هنگامی که زحل در طول ۲۹.۵ سال گردش خود به دور خورشید حرکت می کند، این شیب به این معنی است که بخش های مختلف حلقه ها و قمرهای آن در زوایای مختلف نور خورشید را دریافت می کنند و ظاهر آنها را تغییر می دهد.

بنابراین، حلقه‌ها واقعاً ناپدید نمی‌شوند، بلکه یک بازی آسمانی پنهان و درواقع جست‌وجو را انجام می‌دهند. در زمان ظهور مجدد آنها، ما همچنین می‌توانیم از منظره برجسته قمرهای زحل لذت ببریم.

ساختار حلقه زحل

اما حلقه‌های زحل واقعاً از چه چیزی ساخته شده‌اند؟ به طور عمده حلقه‌های زحل از ذرات یخ، بقایای سنگی و غبار کیهانی تشکیل شده‌اند که منظره خیره‌کننده‌ای را با تلسکوپ از زمین قابل‌مشاهده هستند.
اهمیت مأموریت کاسینی – هویگنس

مأموریت کاسینی – هویگنس یک همکاری شگفت‌انگیز بین ناسا، آژانس فضایی اروپا (ESA) و آژانس فضایی ایتالیا (ASI) بود.

این سفر بلندپروازانه برای کشف اسرار زیبای زحل و حلقه‌های خیره‌کننده آن از زمانی آغاز شد که یک فضاپیما در سال ۲۰۰۴ به زحل رسید. یعنی یک اکتشاف کامل ۱۳ ساله را آغاز کرد که در سال ۲۰۱۷ به پایان رسید.

مأموریت کاسینی – هویگنس در طول سفر خود، گنجینه‌ای از اطلاعات درباره زحل و سیستم پیچیده آن را برای ما به ارمغان آورد. یکی از جالب‌ترین یافته‌ها کشف شکاف‌هایی در حلقه‌ها بود؛ به‌ویژه بخش کاسینی که فضای قابل‌توجه بین حلقه‌های A و B است.

قمرهای زحل و میدان مغناطیسی

زحل چیزی بیش از آن حلقه‌های باورنکردنی هم دارد. در واقع، زحل حداقل ۱۴۵ قمر دارد که هر کدام ویژگی‌ها و اسرار منحصربه‌فرد خود را دارند.

در این میان، تیتان، دومین قمر بزرگ منظومه شمسی، با اتمسفر ضخیم و سطح جذابش واقعاً نشان می‌دهد. نکته جالب این است که تیتان میدان مغناطیسی دارد که اگرچه ضعیف‌تر از مشتری است، اما قوی‌تر از زمین است که نشان‌دهنده برهم‌کنش‌های پیچیده با محیط مغناطیسی زحل است.

امواج رادیویی قدرتمند تیتان

تیتان امواج رادیویی قدرتمندی را منتشر می‌کند؛ به‌ویژه از شفق‌های قطبی تماشایی‌اش که می‌تواند حقایق ارزشمندی در مورد جو تیتان و دینامیک کلی میدان مغناطیسی زحل ارائه دهد. مأموریت آتی Dragonfly به جست‌وجوی حیات در تایتان خواهد پرداخت.

با وجود این، اسرار تیتان در مقایسه با آنچه ممکن است در انسلادوس پیدا کنیم، کم‌رنگ است. کاسینی وجود اجزای حیاتی برای حیات را در این قمر یخی زحل کشف کرد.
بر اساس این داده‌ها، کارشناسان ترکیبات آلی حیاتی و یک منبع انرژی قوی را شناسایی کرده‌اند که به پتانسیل ماه برای حمایت از حیات اشاره دارد.

جونا پیتر، دانشجوی دکترا در دانشگاه هاروارد می‌گوید: نه‌تنها انسلادوس الزامات اساسی برای سکونت‌پذیری را برآورده می‌کند، بلکه اکنون ایده‌ای در مورد چگونگی شکل‌گیری بیومولکول‌های پیچیده در آنجا و نوع مسیرهای شیمیایی ممکن است درگیر باشد، داریم.

ستارگان زحل، و آن حلقه‌های باشکوه

به طور خلاصه، درحالی‌که حلقه‌های زحل آماده ناپدیدشدن از دید در مارس ۲۰۲۵ می‌شوند، ستاره‌نگاران فرصتی بی‌نظیر دارند تا شاهد این رویداد زودگذر کیهانی باشند.

این حلقه‌ها با زمین هم راستا و عملاً نامرئی می‌شوند و ماهیت پویای اجرام آسمانی را برجسته می‌کنند.