قدیمی‌ترین ماهی جهان هنوز منقرض نشده است
برای آگاهی از چگونگی شناسایی قدیمی‌ترین ماهی‌ها باید بدانیم از کدام قسمت ماهی می‌توان برای تعیین سن آنها استفاده کرد؟ البته شاید به نظر برسد قدیمی‌ترین نوع ماهی‌ها، سال‌هاست منقرض شده‌اند. اما آیا واقعاً این‌گونه است و در حال حاضر همه آنها منقرض شده‌اند.
همشهری آنلاین – یکتا فراهانی: ساختارهای کلسیفیه (سخت) یک ماهی الگوهای رشد فصلی را به شکل حلقوی (حلقه) ثبت می‌کنند که می‌توان برای تعیین سن ماهی شمارش کرد. متداول‌ترین ساختارهای مورداستفاده فلس‌ها، اتولیت‌ها (استخوان‌های گوش) و پرتوهای سخت باله هستند.
لوبمانی ها
قبل از سال ۱۹۳۸، اگر از یک جانورشناس می‌خواستید بعضی از قدیمی‌ترین ماهی‌های شناخته‌شده از لحاظ علمی را نام ببرد، احتمالاً در مورد ماهی لوب ماهی ها به نام عجیب‌وغریب، معروف به کولاکانت، می‌شنیدید. این نام به‌خودی‌خود باستانی به نظر می‌رسد. Coelacanths برای اولین‌بار در اوایل دوره دونین، کمی بیش از ۴۰۰ میلیون سال پیش به وجود آمدند.
اما چیزی که این جانورشناسان به ما نمی‌گفتند این بود که امروزه می‌توان این ماهی باستانی را در اقیانوس پیدا کرد؛ چیزی که شاید قبلاً برای آنها خنده‌دار بود.
نمونه‌ای از «تاکسون لازاروس»
به گزارش سایت forbes محققان، قبل از کشف مجدد کولاکانت در سال ۱۹۳۸ تصور می کردند که کولاکانت در اواخر دوره کرتاسه، ۶۵ تا ۷۰ میلیون سال پیش، منقرض شده است.
کولاکانت نمونه‌ای از «تاکسون لازاروس» است؛ جانوری که ظاهراً از فسیل‌ها ناپدید می‌شود تا میلیون‌ها سال بعد دوباره به همان شکل خود کشف شود. البته این ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. بیشتر اوقات نشان می‌دهد که سابقه فسیلی چقدر پراکنده و ناقص است؛ به‌ویژه زمانی که تعداد افراد در یک تاکسون معین کم باشد.
بیشتر بخوانید :
- معجزه طبیعت در کرمان | ماهی عجیبی که زنده خورده می‌شود!
- خطر انقراض یک گونه با ارزش حیات وحش در ایران | تاکسیدرمی بلای جان این حیوان
ماهی کولاکانت
در موردماهی کولاکانت باید گفت این ماهی در سال ۱۹۳۸ از بین رفت؛ زمانی که یک کارمند ۳۲ساله موزه، مار جوری کورتنی – لاتیمر که در شهری در آفریقای جنوبی کار می‌کرد، این ماهی را معرفی کرد که البته قابل‌شناسایی نبود. این ماهی توسط یک ماهیگیر محلی هنگام ماهیگیری در خارج از دهانه رودخانه Chalumna در کیپ شرقی آفریقای جنوبی صید شد.
کورتنی – لاتیمر نیز نتوانست ماهی را شناسایی کند، بنابراین آن را تاکسیدرمی کرد.
شوک و هیجان در جامعه جانورشناسی
وقتی کورتنی – لاتیمر نظر یک متخصص – پروفسور جیمز لئونارد بریرلی اسمیت، مدرس دانشگاه و متخصص در حیات دریایی – را جویا شد، او از طریق تلگرام با یک پیام معروف پاسخ داد: مهم‌ترین راه حفظ ماهی اسکلت و آبشش اوست.
این ماهی در واقع یک کولاکانت باستانی بود. در واقع این کشفی بود که شوک عجیبی را در جامعه جانورشناسی ایجاد کرد؛ چیزی که باعث شد بریرلی اسمیت و کورتنی – لاتیمر را به رسمیت شناختند.
جالب اینجاست که نمونه دوم تا ۱۵ سال دیگر کشف نشد. دومین ماهیگیر در سال ۱۹۵۲ توسط دو ماهیگیر از جزایر کومورو – یک زنجیره جزیره کوچک در بین ماداگاسکار و سرزمین اصلی آفریقا – پیدا شد.
دو گونه از کولاکانت ها
در دهه ۱۹۹۰، دانشمندان به کشف قابل توجه دیگری دست یافتند و گونه دومی از کولاکانت را در جزایر اندونزی پیدا کردند. بنابراین، کولاکانت ها به یکی از دو گونه تقسیم می شوند: کالکانت غربی اقیانوس هند (Latimeria chalumnae)، که معمولا در نزدیکی جزایر کومورو در سواحل شرقی آفریقا یافت می شود، و سلاکانت اندونزیایی (Latimeria menadoensis).
در اینجا چند مورد از دلایلی وجود دارد که نشان می دهد که چرا سقز باستانی توانسته است در آزمون زمان مقاومت کند.
ویژگی‌های فیزیولوژیک منحصربه‌فرد
بعضی ویژگی‌های فیزیولوژیک منحصربه‌فرد در Coelacanths ها توانسته آنها را سازگار کند؛ ویژگی که در طول میلیون‌ها سال برای آنها مناسب بوده است. برای مثال، باله‌های سینه‌ای لوب دار آنها که تصور می‌شود پیش‌ساز اندام مهره‌داران زمینی هستند برای مانور در محیط‌های عمیق و پیچیده زیر آب به‌خوبی سازگار هستند.
محیط پایدار کولاکانت ها یعنی محیط‌های عمیق و پایدار مانند غارهای زیر آب و دریاهای عمیق که این‌گونه ماهی‌ها در این‌گونه ماهی‌ها در آن زندگی می‌کنند در طول زمان زمین‌شناسی تغییر چندانی نکرده‌اند. این محیط‌ها شکارچیان کمتر و رقابت کمتری دارند و به کولاکانت کمک می‌کند تا از فشارهای شدید تکاملی جلوگیری کند.
متابولیسم پایین و ثبات در زیستگاه
Coelacanths ها متابولیسم نسبتاً کمی دارند که به آنها اجازه می‌دهد در محیط‌هایی که ممکن است غذا کمیاب باشد زنده بمانند. متابولیسم آهسته آنها به توانایی آنها در تحمل دوره‌های طولانی تغییرات محیطی کمک می‌کند.
جایگاه اکولوژیکی آنها که معمولاً در آب‌های عمیق و سرد است هم تغییر چندانی نکرده است. این ثبات در زیستگاه آنها به این معنی است که آنها در مقایسه با گونه‌هایی که در محیط‌های متغیر زندگی می‌کنند با فشار کمتری برای سازگاری مواجه شده‌اند.
به‌طورکلی، ترکیبی از سازگاری تکاملی، پایداری محیطی، و جایگاه ویژه اکولوژیکی کولاکانت به این‌گونه کمک کرده است تا از طریق تغییرات قابل‌توجهی در تاریخ زمین ادامه یابد.
