غزل شماره ۴۵۴ حافظ: ز کوی یار میآید نسیم باد نوروزی
معنی و تفسیر غزل شماره 454 حافظ
آیه اول
بادهای نوروزی از کوی یار می وزد
از این باد کمک بخواه تا نور قلبت را بتاباند
بوی ملایم باد نوروزی از کوی محبوب می آید. اگر از این باد کمک بخواهی چراغ دلت را روشن نگه می دارد.
✦✦✦✦
بیت دوم
اگر گل رز کوچکی داری آن را برای خدا خرج کن
کی قارون سودا زراندوزی اشتباه داد
به خاطر خدا اگر اندکی زر و سیم داری به خوشی خرج کن که طمع پول قارون را به بیراهه کشاند.
✦✦✦✦
آیه سه
بلبل از جام گلهای دیگر می نوشد
کی به چرخ فیروزه تخت فیروزه زد
بلبل ساغر گل چنان مست از باد سرخ بود که صدای معروف تخت فیروزه ای را در آسمان آبی طنین انداز کرد.
✦✦✦✦
آیه چهار
برو به بیابانی که غم از غبار بیرون نیاید
آموزش غزل خوانی گلزار اکس بلبل
به دشت ها و دره ها برو تا غبار غم را از آغوشت بتراشی، به باغ بیا تا از بلبل شعر عاشقانه بنویسی.
✦✦✦✦
آیه پنج
امکان سکوت در این بالکن فیروزه ای وجود ندارد
لوکس فرصت طلب برای فیروزه و رفاه
وقتی زندگی ابدی در این دنیا ممکن نیست، فرصت را غنیمت شمرده و پیروزی و خوشبختی را بدست آورید.
✦✦✦✦
آیه شش
راه ترک کام چیست؟
کلاه بنده را این ترک دوزی کرده است
راه مهربانی با مردم چیست؟ این در رها شدن از شهوت است. کلاه سروری و گراندی کلاهی است که از این شکاف ها به معنای تکه های گلدوزی شده درست می شود.
✦✦✦✦
بیت هفتم
مثل گلی که از جوانه اش بیرون می آید به پرده کلمات می گویم
که به گفته میر نوروزی از پنج روز بیشتر نمی شود
سخنان بسته و کنایه آمیز را با شما در میان می گذارم: مانند گلی از غنچه بیرون بیایید و شاد باشید، زیرا سلطنت میرنروزی تنها پنج روز است.
✦✦✦✦
آیه هشتم
نمی دانم نوحه قمری نهرها چیست؟
او هم مثل من غمگین است شعبانروزی؟
نمی دانم چرا ماه در کنار رودخانه عزاداری می کند، شاید مثل من غمی همیشگی دارد.
✦✦✦✦
آیه نهم
من با ژو جان صافی و صوفی کردن مشکل دارم
پروردگارا بخت عاقل را بد مگردان
من شرابی دارم که مانند جان پاک و روشن است و صوفی به آن تهمت می زند. خدایا ما را به بدبختی و نادانی عنایت مکن و از خردمندان مباش.
✦✦✦✦
آیه ده
دوست نازنین تو جدا شده و حالا تنها نشسته است، شمع
این فرمان بهشت است اگر بسازی و بسوزی
ای شمع، رفیق زیبای تو از تو جدا شد، پس اکنون تنها نشسته ای، دور از او آنچه می سوزی یا می سازی، تحقق تقدیر است.
✦✦✦✦
آیه یازده
جای تعجب است که نمی توان علم را از وسایل عبادت محروم کرد
روزی شرابخواری می آید که از نادان بهتر است
با غرور و تکبر در علم، نمی توان از عیش و نوش و شراب محروم ماند، زیرا برای جاهل لذیذتر و آسان تر است.
✦✦✦✦
آیه دوازده
شورای آصف من به مناسبت نوروز جلالی نوش می نوشد
این جرعه ای از دنیا به نوروز می دهد
در مجلس آصف روزگار، یعنی خواجه توران شاه، در نوروز در تقویم جلالی شراب بنوشید، زیرا جرعه ای از جوانان شما بهار را به دنیا می آورد.
نوروز جلالی: جشن نوروز در آغاز برج حمل بر اساس تقویم جلالی در زمان جلال الدین ملک شاه ثبت می شد.
✦✦✦✦
آیه سیزدهم
حافظ فقط دعای خواجه توران شاه را به یاد می آورد
ماد آصفی عید و نوروز را به شما تبریک می گوید
حافظ نه تنها برای خواجه توران شاه دعا می کند، بلکه می خواهد که دنیا مانند عید و نوروز شاد و سربلند باشد.
✦✦✦✦
آیه چهاردهم
ای فرمانروایان پرهیزگار، از دل قربانگاه حق
صبح مخزن حق را در روز فتح و فیروزه برای شما آوردیم
در آن مانند قربانگاهی است برای دل و چشم بندگان و پیشانی آن مانند طلوع فجر و پیروزی برای سحرگاهان.
منبع: شرح الجلالی بر حافظ با شرح و تلخیص.