غزل شماره ۴۳۴ حافظ: ای دل مباش یک دم خالی ز عشق و مستی

ای دل خالی از عشق و شکر نباش
روزی به واقعیت نیستی و هستی برو
اگر می خواهید به کار او مشغول شوید
هر بوسه ای که فکر کنی بهتر از خودخواهی است
مانند نسیم از ضعف و سستی شادی کنید
در این راه، بیماری بهتر از سلامتی است
در دین تندخویی نشانه کفر است
بله، روش حکومت داری هوشمندانه و هوشمندانه است
حتی از فضیلت و حکمت بینی هم غافل نباش
من می خواهم یک چیز را به شما بگویم: خودتان را همانطور که وارد شده اید ببینید
در آستان جانان به آسمان فکر می کند
زیرا اوج غرور بر خاک فروتنی افتاده است
اگر خار روح را بکشد، گل باید بابت آن عذرخواهی کند
در کنار طعم شکر تلخ بودن آسان است
صوفی پیالی بیما حافظ کابالا پرهیز
چقدر آستین کوتاه هستی؟

معنا و تفسیر غزل الحافظ شماره ۴۳۴

آیه اول

ای دل خالی از عشق و شکر نباش
روزی به واقعیت نیستی و هستی برو

در دل خود بی محبت نباشید، از خودخواهی و مستی رها شوید، سپس راه معرفت حقیقی و مقید و بی بند و بار را در پیش بگیرید که قطعا رهایی خواهید یافت.

✦✦✦✦

بیت دوم

اگر می خواهید به کار او مشغول شوید
هر بوسه ای که فکر کنی بهتر از خودخواهی است

تا زمانی که روحت در جسمت است، خودت را وقف کار معشوقت کن و به او محبت کن، به هر جهتی که به سوی او بروی، آری و هر چه را عبادت کنی، کمتر از خودخواهی نیست، زیرا تو را تنها می گذارد. .

✦✦✦✦

آیه سه

مانند نسیم از ضعف و سستی شادی کنید
در این راه، بیماری بهتر از سلامتی است

با وجود ضعف و ناتوانی در راه عشق غمگین مباش، چرا که زود بیمار شدن و ضعیف شدن بهتر از پیر شدن است.

✦✦✦✦

آیه چهار

در دین تندخویی نشانه کفر است
بله، روش حکومت داری هوشمندانه و هوشمندانه است

در آیین درویشی، ناپختگی و تنبلی نشانه کفر و ناسپاسی است، آری، راه سعادت جاودانه، تلاش و چابکی است.

✦✦✦✦

آیه پنج

حتی از فضیلت و حکمت بینی هم غافل نباش
من می خواهم یک چیز را به شما بگویم: خودتان را همانطور که وارد شده اید ببینید

همان‌قدر که دانش و خرد تو را تحسین می‌کنم، و چقدر از شناخت حقیقت دور شده‌ای، سخنی محبت‌آمیز و متفکرانه با تو در میان می‌گذارم: از خودخواهی دست بردار و رستگار شو.

✦✦✦✦

آیه شش

در آستان جانان به آسمان فکر می کند
زیرا اوج غرور بر خاک فروتنی افتاده است

در پیشگاه معشوق از عظمت مقام خود غافل نشوید، حتی اگر به بلندی آسمان باشد، زیرا با این کار ممکن است در اوج غرور ذلیل و ذلیل شوید.

✦✦✦✦

بیت هفتم

اگر خار روح را بکشد، گل باید بابت آن عذرخواهی کند
در کنار طعم شکر تلخ بودن آسان است

گرچه نیش خار تلخ است، اما رنگ و بوی گل از سختی خار عذرخواهی می کند و با لطافت مواجه می شود.

✦✦✦✦

آیه هشتم

صوفی پیالی بیما، حافظ، خویشاوندی، عفت
چقدر آستین کوتاه هستی؟

منبع: دیوان حافظ از دکتر خلیل الخطیب رهبر.