غزل شماره ۳۸۱ حافظ: گر چه ما بندگان پادشهیم
غزل شماره 381 حافظ با تلاوت علی الموسوی القرمودی
متن غزل الحافظ شماره ۳۸۱
با اینکه ما نوکر شاهیم
پادشاهان مالک سبحخام
گنج در کیسه آستین و خالی
جام گتی نعمت است و برادرت مهربان است
آگاه از حضور و سرمست از غرور
دریای توحید و غرق الغانیم
شانس را مانند کاریزما تماشا کنید
مهم است که در آینه نگاه کنید
شاه شانس هر شب از خواب بیدار می شود
ما نگهبان افسر و رئیس هستیم
این گنجینه گفتگوی ماست
این که تو خوابی در حالی که ما داریم تماشا می کنیم
شاه منصور می داند که ما هستیم
هر جا که بخواهیم می رویم
دشمنان را کفن خون کن
دوستان را فتح کنیم
رنگ تقلبی نداشتیم
شیر قرمز و مار سیاه
حافظ قرض، بگو پس بدهند
تو اعتراف کردی و ما می دانیم
معنی و تفسیر غزل شماره 381 حافظ
آیه اول
با اینکه ما نوکر شاهیم
پادشاهان مالک سبحخام
اگرچه ما تابع پادشاه هستیم، اما پادشاهان سرزمین های صبح و سحر به حساب می آییم.
✦✦✦✦
بیت دوم
گنج در کیسه آستین و خالی
جام گیتیناما و خاک رحیم
کتابخانه دانش در زرادخانه ماست، اما کیف ما از کالاهای دنیا خالی است. جام جهانی را زیر و رو کردیم اما زمین خورده و خاک گرفته ایم.
✦✦✦✦
آیه سه
آگاه از حضور و سرمست از غرور
دریای توحید و غرق الغانیم
ما حضور آگاهانه قلب در حضور دوست مراقب و مراقب خالق داریم و به آن افتخار می کنیم. ما با حضور دل مانند دریای توحید هستیم و چون مست از غرور هستیم در دریای گناهان غرق می شویم.
✦✦✦✦
آیه چهار
شانس را مانند کاریزما تماشا کنید
مهم است که در آینه نگاه کنید
هر گاه عروس بخت ظاهر می شود، مانند آینه ای در مقابل ما منعکس می شود.
✦✦✦✦
آیه پنج
شاه بیدربخت هر شب
ما نگهبان افسران و رؤسا هستیم
ما تمام شب پاسدار و نگهبان تاج و کلاه خود شاه شاد هستیم.
✦✦✦✦
آیه شش
این گنجینه گفتگوی ماست
این که تو خوابی در حالی که ما داریم تماشا می کنیم
به پادشاه بگو از گفتگوی تو با ما قدردانی کند، زیرا هنگام خواب ما در رؤیا بیدار می مانیم.
✦✦✦✦
بیت هفتم
شاه منصور می داند که ما هستیم
هر جا که بخواهیم می رویم
شاه منصور متوجه می شود که ما اراده و توجه خود را به هر کجا که برویم معطوف خواهیم کرد… ادامه در بیت بعدی
✦✦✦✦
آیه هشتم
دشمنان را کفن خون کن
دوستان را فتح کنیم
ما باید با دشمنان خود چنان رفتار کنیم که به خون ما آغشته شوند و به دوستانمان لباس فتح و پیروزی بپوشانیم.
✦✦✦✦
آیه نهم
رنگ تقلبی نداشتیم
شیر قرمز و مار سیاه
ما دو رنگ و ریا خلق نکردیم، ما همرنگ شیر سرخ و مار سیاه هستیم.
✦✦✦✦
آیه ده
حافظ قرض، بگو پس بدهند
شما اعتراف کردید و ما شاهد هستیم
از آنها بخواهید قرضی را که به حافظ دارید پس بدهند. می بینیم که شما به بدهی خود اقرار کرده اید.
منبع: شرح الجلالی بر حافظ با شرح و تلخیص.