غزل شماره ۲۸۵ حافظ: در عهد پادشاه خطابخش جرم پوش

معنا و تفسیر غزل شماره ۲۸۵ حافظ

آیه اول

در زمان پادشاه خطابخش
حافظ نشست و مفتی جامی نوشید

در زمان پادشاهی که گناهان را می بخشد و گناهان را می پوشاند، حافظ جام بزرگ شراب را می برد و فقیه جام کوچک شراب را می نوشد. یعنی حافظ از جام به جام شراب می نوشد و فقیه از جام به جام.

✦✦✦✦

بیت دوم

صوفی با پاهای خمیده در گوشه صومعه نشست
تا اینکه محتسب را دید که سیبو را بر دوش گرفته بود

وقتی صوفی دید که ولی شریعت کوزه شرابی به همراه دارد، از گوشه خانقاه خود خارج شد و در بار ماند.

✦✦✦✦

آیه سه

احوال شيخ و قاضي و شرب آنها
صبح از پیرمرد پرسیدم

صبح از فروشنده احوال شیخ و قاضی و شراب مخفیانه آنها را پرسیدم.

✦✦✦✦

آیه چهار

تعیین میزان محرمانه بودن گوینده غیرممکن است
زبان و حجابت را بگیر و بنوش

گفت: تو با اینکه آدم پنهانی هستی، این غیر قابل وصف است. ساکت باش، ساکت باش و الکل بنوش.

✦✦✦✦

آیه پنج

ساقی بدون هیچ پولی در بهار می آید
فکر می کنی خون دلت از غم می جوشد

ای ساقی، بهار آمده و دیگر پولی برای خرید شراب نمانده است. چاره ای بیندیشید از شدت غم خون در دلم مثل شراب در دلم جوشید.

✦✦✦✦

آیه شش

عشق فقر و جوانی و بهار است
عذر من را بپذیر و جنایت را زیر کرم پنهان کن

در میان عشق، جوانی و نیستی، بهار از راه رسید. عذر اشتباهم را بپذیر و با قلمت از اشتباهم بنویس.

✦✦✦✦

بیت هفتم

چند شمع درست میکنی؟
پروانه مراد رسید ای عاشق خاموش

تا کی صحبت می کنی و خودت را مثل شمع در معرض نمایش می گذاری؟ اجازه کامروی رسیده است. سکوت کن عاشق

✦✦✦✦

آیه هشتم

ای پادشاه شکل و معنا مثل تو
غیب، نه کسی دید، نه گوش شنید

ای پادشاه آشکار و نهان، هیچکس مانند تو را ندیده و نشنیده است.

✦✦✦✦

آیه نهم

مدت زیادی بمانید تا شنل آبی شود
شانس جوانی شما از آسمان کهنه و پاره پاره

آنقدر در این دنیا بمان تا بخت جوانت شنل آبی را از دست پیرمردی کهنه پوشیده بپذیرد و آن را عوض کند.

منبع: شرح الجلالی بر حافظ با شرح و تلخیص.