غزل شماره ۲۳۰ حافظ: اگر به باده مشکین دلم کشد شاید
معنا و تفسیر غزل الحافظ شماره ۲۳۰
آیه اول
اگر باد سیاه را از دست دادم، شاید
بوی عطر از زهد نمی آید
اگر دلم به شراب خوشبو متمایل شود، شایسته است. زیرا زهد ریاکارانه و زهد دروغین بوی خوبی نمی دهد.
✦✦✦✦
بیت دوم
تمام دنیا مرا از دوست داشتن باز می دارد
من آنچه را که خدا می گوید انجام خواهم داد
اگر همه مردم دنیا مرا از محبت نهی می کردند و از آن بر حذر می داشتند، همان کاری را می کردم که خدا فرمود. خداوند علاوه بر خداوند به معنای مالک نیز می باشد.
✦✦✦✦
آیه سه
به فضل و کرامت مردم شریف طمع نکنید
گناهان را می بخشد و عاشقان را می بخشد
ناامید مباش که لطف خداوند به تو سود می رساند، زیرا سخاوت معشوق گناهان را می بخشد و خطاهای عاشقان را می بخشد.
✦✦✦✦
آیه چهار
ساکن حلقه ذکر شده در دل امید
برای باز کردن انگشتر بر سر زلف یار
از این جهت دلم را در محفل ذکر و سیما قرار دادم تا از سر پیچ خورده موی معشوق انگشتری باز کند. گشایش پیوند از ذی الفجر به استعاره به معنای درک راز خلقت است.
✦✦✦✦
آیه پنج
شما که از طرف خدا عطا شده اید از خوشبختی لذت ببرید
چه لزومی دارد مشکلات خود را بپرسید؟
شما کسی هستید که زیبایی طبیعی و شادی در کنار خود دارید، چرا برای آرایش خود به یک آرایشگر نیاز دارید؟
✦✦✦✦
آیه شش
چمن زیباست و هوا مطبوع و دلنشین
اکنون فقط یک قلب شاد وجود دارد
حالا که باغ و چمن تمیز است، هوا مطبوع و شراب زلال و خالص است، برای لذت بردن از آن چیزی جز دلی شاد لازم نیست.
✦✦✦✦
بیت هفتم
عروس دنیا خوشگله ولی حشیش داره
این دارو در ازدواج کسی نمی آید
دنیا به زیبایی عروس است، اما مواظب باش و بدان که این زن محجبه جذاب با کسی ازدواج نخواهد کرد. یعنی سعی نکنید طلا را با جواهرات دنیا پیوند دهید.
✦✦✦✦
آیه هشتم
پس گفتم: ای پدر سوخته، اگر چه؟
شما را خسته می کند
به او التماس کردم و گفتم: «ماهرو، اگر دل خسته ات با بوسه شیرینت آرام شود، چه بلایی سرت می آورد؟»
✦✦✦✦
آیه نهم
او به شوخی گفت حافظ خدا را دوست ندارد
که بوسه تو چهره ماه را روشن کند
(ادامه بیت قبل) با خنده پاسخ داد: ای حافظ به خاطر خدا قبول مکن که بوسه تو صورتم را مانند ماه لکه دار کند.
منبع: شرح الجلالی بر حافظ با شرح و تلخیص.
