غزل شماره ۲۰۳ حافظ: سال‌ها دفتر ما در گرو صهبا بود

معنا و تفسیر غزل شماره 203 الحافظ

آیه اول

سالهاست که دفتر ما در دستان صحبت است
از درس و دعای ما شکوفا شده اند

سال‌ها دفترها و کتاب‌های ما دائماً به گرو گذاشته می‌شد و به نظر می‌رسید که کسب و کار از مطالعه و گرو گذاشتن کتاب‌های مدرسه ما رونق گرفت.

✦✦✦✦

بیت دوم

نیکی بیر موگان بین کی چو ما بدمستان
هر کاری که انجام دادیم از نظر او زیبا بود

به گذشته و بزرگواری پیرمردی نگاه کن که به هر کاری که ما بد دهن ها می کردیم با چشم بخشش و رحمت و مدارا نگاه می کرد.

✦✦✦✦

از شما مهربانی در دلتان را می خواهم
قابیل گفت: هر که علم بیند

دل اگر ادعای زیبایی می کنی آن طنز نهفته را در دل ها جستجو کن که باعث جذابیت می شود و این نکته را یک با تجربه در زیبایی گفته است.

✦✦✦✦

آیه پنج

قلبش به هر طرف می چرخید
و درون آن دایره گیج ایستاده بود

قلب دایره ای مانند درخت به دور خود می چرخد ​​و در آن دایره می ایستد و مانند شاخه ثابت درخت در جای خود می چرخد.

✦✦✦✦

آیه شش

شاعر از درد عشق عملی داد
حکیمان جهان غرق در خون بودند

نوازنده آهنگی دردناک از درد عشق نواخت تا چشمان خردمندانی که عشق را باور ندارند به جای اشک خون بریزد.

✦✦✦✦

بیت هفتم

من مثل گلی در حاشیه رودخانه شکوفه می دادم
سایه آن سرو بالای سرم بود

از خوشحالی شکوفا بودم، چون مثل گلی که در حاشیه رودخانه و زیر سایه درخت سرو، سایه لطیفش بالای سرم بود.

✦✦✦✦

آیه هشتم

گل کروکوس من آبی پوشیده شده است
خبر بدی نداد، فقط داستان بود

پیرمرد سرخمه ام نمی گذاشت دریچه ی تصوف را باز کنم وگرنه در پاسخ به این منافقین حرف های زیادی برای گفتن داشتم. زعفران نشان دهنده رنگ قرمز شراب است. آبی به معنای لباس آبی رنگ است که مخصوص صوفیان بوده است.

✦✦✦✦

آیه نهم

دل حافظ خرج او نشد
قابیل با تمام خطاهای پنهان بیننده برخورد کرد

سکه دل حافظ جعلی در خاطر آن عاشق نبود زیرا طرف معامله از تمام عیب های پنهان آن آگاه بود و از وجدان مردم خبر داشت.

منبع: شرح جلالی با تصرفات و خلاصه.