غزل شماره ۱۷۵ حافظ: صبا به تهنیت پیر می فروش آمد

معنی و تفسیر غزل الحافظ شماره 175

آیه اول

صبا آمد تا به پیرمرد تبریک بگوید
فصل تجمل و تجمل فرا رسیده است

بد صبا به مناسبت فرا رسیدن ایام شادی و خوشی برای تبریک بهار نزد پیرفروش آمد. پیرمرد فروشنده همان پیرمرد موگان است.

✦✦✦✦

بیت دوم

هوای مسیح نفس شد و باد به باد
درخت سبز شد و مرغ ها فریاد زدند

هوای بهاری به طبیعت مرده جان تازه ای بخشید، همانطور که نفس عیسی مردگان را زنده کرد، بادهای بهاری هوا را خوشبو کرد، درختان سبز شدند و گل ها شکوفا شدند و آواز پرندگان و به ویژه بلبل ها به گوش می رسید. گویا همه در جشن فرا رسیدن بهار شرکت می کنند.

✦✦✦✦

آیه سه

تنور لاله در باد بهاری بسیار گرم است
که غنچه غرق عرق بود و گل می جوشید

باد بهاری آتش کوره اسطوخودوس را چنان شعله ور کرد که غنچه از گرما خیس عرق شد و گل سرخ روی شاخه شروع به جوشیدن کرد.

✦✦✦✦

آیه چهار

حکمت خود را از من و از عشرت کش بشنو
هاتم حرف های سحر را شنید

این نصیحت را با گوش عقل از من بشنو و شادی کن که این کلمه را در سحر از غیب شنیدم.

✦✦✦✦

آیه پنج

بازگشت از ایده تقسیم برای تبدیل شدن به کل
طبق حکم اهریمن سوروس آمد

خود را از حواس پرتی رها کن تا افکارت را جمع کنی، زیرا اگر شیطان وسوسه کننده را از خود دور کنی، فرشته بشارت عالم غیب به تو متوسل می شود.

✦✦✦✦

آیه شش

من در مورد پرنده صبح که سوزان آزاد است نمی دانم
او که با ده زبان آمد چه شنید؟

نمی دانم گل سوزان آزاده از بلبل چه شنید و چه آهنگی شنید و با اینکه ده زبان دارد ساکت است.

✦✦✦✦

بیت هفتم

در مجلس انس چه جای صحبت حرام است؟
روی قابلمه را پوشاند و با عبا آمد

مجلس انس و افت جای کسانی نیست که دعوت نمی شوند. پس کوزه شراب را پنهان کن که زاهد ریاکار می آید.

✦✦✦✦

آیه هشتم

حافظ از خانقاه به بار می رود
اما به خاطر مستی زهد رایا به خود آمد

حافظ از خانقاه و عبادتگاه به بار می رود، شاید از این طریق از حالت مستی که بر اثر زهد ریاکارانه به او مبتلا شده بود رهایی یابد و در بار بیدار شود.