غزل شماره ۱۵۰ حافظ: ساقی ار باده از این دست به جام اندازد
متن غزل حافظ شماره 150
پیشخدمت فنجان را اینگونه پرتاب می کند
همه صوفیان مدام مست هستند
بدین ترتیب بذر خال را زیر چین زلف گذاشت
او ممکن است یک جوجه کوچک بگیرد
خوشا به حال حکومت آن مستی که پای حریف می ایستد
او نمی داند به کدام یک شلیک کند
زاهد خامی که از نوشیدن امتناع می کند
باید آنقدر پخته شود که خام به نظر برسد
یک روز در تفریح کوش هایی که امروز می خورند
قلب مانند آینه ای در تاریکی است
آن وقت صبح و عصر است
غبار افق پرده شام را فرو می اندازد
بادا با بازرس شهر ننوشی زنهار
بگذار باد تو بخورد و در جام سنگ بیندازد
حفیدا از زاویه خورشید می آید
امیدوارم شانس شما به قرعه کشی ختم شود
معنی و تفسیر غزل الحافظ شماره ۱۵۰
آیه اول
پیشخدمت فنجان را اینگونه پرتاب می کند
همه صوفیان مدام مست هستند
اگر پیشخدمتی این نوع شراب را در لیوان می ریخت، عارفان و خوش دلان را به نوشیدن مستمر تشویق می کرد. این بدان معنی است که روش ریختن شراب توسط سوملیه ها به قدری زیبا است که همه با نوشیدن شراب تحت تأثیر قرار می گیرند.
✦✦✦✦
بیت دوم
او یک خال مانند این را زیر چین زلف گذاشت
او ممکن است یک جوجه کوچک بگیرد
همچنین اگر خال خود را اینگونه زیر لای موهایش پنهان کند، شاید پرنده عقل و شعور ما را عاشق او کند.
✦✦✦✦
آیه سه
خوشا به حال حکومت آن مستی که پای حریف می ایستد
او نمی داند به کدام یک شلیک کند
خدایا به دولت و سعادت آن مستی که نمیداند سرش را فدا کند یا دستش را جلوی معشوق بیندازد. یعنی بیهوش می شود.
✦✦✦✦
آیه چهار
زاهدی خام که انکار می کند و می نوشد
باید طوری پخته شود که به نظر خام باشد
زاهد نابالغی که شراب و شراب را حرام می داند، اگر به شراب تازه بنگرد، مجرب و بالغ می شود.
✦✦✦✦
آیه پنج
روز به روز در کسب هنر کوش که امروز می خورد
قلب مانند آینه ای در تاریکی است
روزها برای کسب هنر، یعنی نوشیدن شراب در روز روشن تلاش کن، زیرا نوشیدن شراب در روز، قلب روشن تو را مانند آینه هایت زنگار، تیره و تاریک می کند.
✦✦✦✦
آیه شش
آن زمان صبح و سحر و شب ماه می است
غبار افق پرده شام را فرو می اندازد
و آنگاه وقت نوشیدن شراب گازدار است، زیرا صبح است که شب پرده غروب آفتاب را بر پرده بزرگ آسمان می اندازد و آسمان تاریک می شود.
✦✦✦✦
بیت هفتم
بادا با بازرس شهر ننوشی زنهار
بگذار باد تو بخورد و در جام سنگ بیندازد
با حاکم شهر شراب ننوشید، زیرا او ابتدا شراب شما را می خورد و سپس جام شما را با سنگ می شکند.
✦✦✦✦
آیه هشتم
حفیدا از زاویه خورشید می آید
امیدوارم شانس شما به قرعه کشی ختم شود
ای حافظ، اگر بخت و اقبال تو را چنان به خود جذب می کند که چون ماه کامل با آن زیبایی همراهت کند، غرور و تکبرت را از گوشه تاج خورشید بیرون کن. ماه کامل به معنای ماه شب چهاردهم است که ماه کامل است.