غزل شماره ۱۱۸ حافظ: آن کس که به دست جام دارد

معنا و تفسیر غزل شماره ۱۱۸ حافظ

آیه اول

اوست که جام را در دست دارد
سلطانی ازدحام دائمی دارد

هر که جام شراب یا جام دانش را در دست گیرد، پادشاهی جمشید و شکوه آن را همیشه به او باز می گرداند.

✦✦✦✦

بیت دوم

آبی که از آن حیات سبز یافت
در مدرسه جو او یک فنجان دارد

آب حیات را با نوشیدن آن که حیات ابدی به دست آورد، در بار جستجو کنید، زیرا آب حیات در جام شراب است.

✦✦✦✦

آیه سه

زندگی خود را در جام زندگی کنید
قابیل توسط او تنبیه شد

افسار زندگی خود را به یک فنجان شراب بسپارید، زیرا مسیر زندگی به واسطه آن مستقیم می شود. اگر مشروب نباشد جان ناراحت می شود.

آیه چهار

ما، مای، زاهدان و تقوی
او چه نوع شریکی دارد؟

ما با شراب سر و کار داریم و زاهدان با تقوا پیوند دارند، باید منتظر ماند و دید که یار به کدام یک متمایل می شود. معلوم نیست دوست ما شرابخوار را بیشتر از تقوای زاهد ریا دوست دارد.

✦✦✦✦

آیه پنج

هیچ پیشخدمتی بیرون دهان شما نیست
درباره کسی که سلیقه دارد

ای حجاب، در این روزگار خیری نیست جز کسانی که از لبانت بهره می برند.

✦✦✦✦

آیه شش

نرگس از همه راه های مستی
او دوست دارد وام بدهد

نرگس از چشمان زیبای تو انواع مسمومیت را به عاریت گرفته است. چشم عاشق مست همیشه به نرگس تشبیه می شود و اینجا حافظ می گوید نرگس تمام زیبایی اش را از تو گرفت وگرنه چیزی به دست نمی آوری.

✦✦✦✦

بیت هفتم

چهره ات را در قلبم به خاطر بسپار
وردیست صبح و عصر دارد

یاد صورت و موی تو مانند دعایی است که هر صبح و شام قلبم تکرار می کند.

✦✦✦✦

آیه هشتم

روی سینه ریش دار بیمار
دلیل آن شور است

لبانت همچو بزاق آبدارت نمک پشیمانی را بر سینه ی کسانی که از عشق زخم خورده ات رنج می برند، بپاش. اگر بر زخم نمک بپاشی، می سوزد و دیدن لب عاشقان، دل عاشقان را بیشتر آزرده و اندوهگین می کند.

✦✦✦✦

آیه نهم

در چاه هوش، تو محافظ زندگی هستی
حسن تو دویست غلام دارد

ای جانان و حبیب من دویست غلام اسیر جمال تو چون حافظ در چاه زنخدان.