غزل شماره ۱۰۵ حافظ: صوفی ار باده به اندازه خورد نوشش باد

معنی و تفسیر غزل شماره 105 حافظ

آیه اول

صوفی خوب می خورد و می نوشد
بهش فکر نکن، فراموشش کنیم

اگر صوفی (یکی از شخصیت های منافق مجموعه اشعار حافظ) از شراب عشق به اندازه کافی بنوشد و زیاده روی نکند، در وجودش خوشحال می شود وگرنه باید اندیشه عشق را فراموش کند.

✦✦✦✦

بیت دوم

هر کس جرعه ای را از دست بدهد می تواند بدهد
امیدواریم دست شهید مقصود در آغوشش باشد

هر که بتواند کوچکترین جرعه شراب را بنوشد و دلش تنگ شود، امیدوارم دستش را بر گردن عاشق زیبا بگذارد و به نقطه جانان برسد.

✦✦✦✦

آیه سه

شیخ ما گفت که خطا به قلم صنعا نرفت
آفرین باک، لطفاً خطا را پوشش دهی

شیخ منور و راهنمای ما در تصوف ما فرمودند که سخاوتمند خلق اشتباهی مرتکب نشده است، پس بینش شیخ ما مبارک باد.

✦✦✦✦

آیه چهار

شاه ترکان به مدعیان گوش می دهد
ننگ بر ظالم، خون سیاهش

افراسیاب (شاه ترککن) که به سخنان سخنرانان شاکی می شنود، باید از ادعای خون سیاوش که برای بی عدالتی ریخته شده شرمنده باشد. سیاوش یکی از شخصیت های پاک و مظلوم داستان های پهلوانی شاهنامه است که خونش به ناحق ریخته می شود.

✦✦✦✦

آیه پنج

هر چند درویش از غرورش به من نگفت
جانش را فدای پسته قندی کرد

هر چند آن دوست بیچاره از سر غرور و تکبر با من حرفی نزد و توجهی به من نکرد، اما روحم قرین رحمت دهان ناز و خاموشش باد.

✦✦✦✦

آیه شش

چشمانم پر از خطوط و لکه های نگهدارنده آینه شده بود
لب هایم از بوسه ربایندگان رها شود

چشمان من آینه خال سبز و سیاه اوست، یعنی زیبایی او در چشمانم منعکس می شود و با چشمانم زیبایی او را نشان می دهم. کاش می توانستم لب هایم را روی شانه و سینه اش ببوسم.

✦✦✦✦

بیت هفتم

نرگس مست، بغلش کن، مردم دارند
بگذار خون معشوق در جام بریزد و بنوشد

اگر چشم نوازش مست و محبوبیتش مست باشد، خون عاشقان را در جام می ریزد و می نوشد; امیدواریم خوشحال باشید.

✦✦✦✦

آیه هشتم

حافظ از بندگی تو در جهان شهرت یافت
حلقه اسارت تو در گوش او حلقه می زند

حافظ به واسطه شکریح و عبده در جهان شهرت و شهرت یافت. نشان از بنده موی تو همیشه در گوشش باشد. این یعنی برده گوش تو بودن.

منبع: شرح دکتر خلیل الخطیب رهبر، انتشارات صفی علی شاه.