دشمنان دق کنند، دق، زنده باد مصدق! | شعارهای عبرت‌آموز کودتا

همشهری آنلاین – سمیرا باباجانپور : شعاردهندگان صرفاً تهرانی نبودند. به برکت آزادی مطبوعات و رسانه در دوره نخست‌وزیری مصدق خبرها در بیشتر نقاط کشور و شهرهای کوچک و بزرگ می‌پیچید. ۲۸ مرداد خیلی ها هم از شهرهای دیگر راهی پایتخت شدند. در آن روز، شعارهای کسانی که برای حمایت از دولت ملی شعار می‌دادند به فاصله کوتاهی رنگ عوض کرد و دود شد و به هوا رفت.

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

شعارهایی که مردم در ۲۸ مرداد سرمی دادند برگرفته از شعارهایی بود که با قیام ملی ۳۰ تیر به اوج خود رسیده بود. شعارهایی علیه شاه در کوچه و خیابان شنیده می‌شد و مخالفان رژیم بر درودیوار حک می‌کردند.

از پایان تیر تا روز کودتای ۲۸ مرداد مردم شعارهای مختلفی را زمزمه می‌کردند. در اغلب تظاهرات شعار: «ما بنده یزدانیم، ما پیرو قرآنیم، ما شاه نمی‌خواهیم» را فریاد می‌زدند. شعارهایی همچون «مرگ بر قوام‌السلطنه، زنده‌باد دکتر مصدق و یا مرگ یا مصدق» همه‌جا شنیده می‌شد. تأکید بیشتر شعارها برشاه و خاندانش بود. به‌خصوص که آیت‌الله کاشانی نیز به این موضوع تأکید کرده و پیام داده بود: «خودش را در شعارها هدف قرار بدهید؛ خود شاه را. تا خودش را در خطر قرار ندهید مردم را رها نمی‌کند.» این شعارها میان احزاب، جوانان و حتی دانش آموزان بسیار رواج داشت. نصرالله حدادی، تهران پژوه دراین باره می گوید: «خیلی ها از جمله پدر خود من به چشم خود دیده بودند که ماشینی از ناصرخسرو به سمت بالا می‌رفته و مردم همراه آن شعار «زنده باد مصدق» و «دشمنان دق کنند، دق، زنده باد مصدق» برزبان داشتند و همان ماشین و آدم ها در مسیر بازگشت شعار «مرگ بر مصدق» را فریاد می زدند. جماعتی که اصلا نمی دانستند موضوع اصلی چیست و به میدان آمده بودند.»

۲۶ مرداد باخبر خروج شاه از کشور شعارها برای حمایت از دولت ملی بیشتر شد، به‌خصوص بسیاری خطاب به آمریکا و نمایندگانش که در آن روزها در کشور در رفت و آمد بودند شعار «یانکی به خانه برگردد» را روی دیوارهای شهر می‌نوشتند. چند روز بعد از کودتا یعنی اول شهریور ۱۳۳۲ به دستور زاهدی همه شعارهایی که درباره شاه و آمریکایی‌ها بود از دیوارهای شهر پاک شد.